اُبوا (به فرانسوی: hautbois ، بهمعنای چوب بلند یا اعلا) ساز بادی چوبی دوقمیشی یا ساختهشده از مواد مصنوعی است که معمولاً در موسیقی کلاسیک غربی بهکار میرود . ابوا تقریباً دارای ۶۵ سانتیمتر طول ، کلیدهای فلزی ، و سوراخهای مخروطیشکل است که صدا با دمیدن در آن تولید میشود .
ابوا
بالابان یا بالامان (ترکی آذربایجانی: Balaban) ساز بادی استوانهای دو نی به طول حدود ۳۵ سانتیمتر با هفت سوراخ انگشت ، این ابزار موسیقی در بین مردمان آذربایجان ، مخصوصاً در استان آذربایجان شرقی رایج است .
بالابان
دیجریدو (Didgeridoo) یکی از سازهای بادی مردم بومی استرالیا است . ساز دیجریدو را گاه به عنوان ترومپت چوبی طبیعی توصیف میکنند . یک صخرهنگاره باستانی مربوط به ۱۵۰۰ سال پیش یک دیجریدو نواز و دو آوازخوان را ترسیم کردهاست . نام این ساز یک نامآوا است که غربیان برای آن انتخاب کردهاند . در گذشته مراسم رقص و آوازهای آیینی بومیان امریکاجنوبی با نوای دیجیریدو همراه بود .
دیجریدو
سرنا
سُرنا یا سورْنا نام ساز بادی باستانی ایرانی است که از چوب ساخته میشود و از دسته سازهای دو زبانه است . سرنای محلی بیشتر با دهل نواخته میشود و در بعضی نواحی مانند بختیاری و دزفول از سرنای کوچک استفاده میشود .
دودوک
دودوک (به انگلیسی Duduk) ، اصیلترین ساز ارمنیان در بین دیگر سازهای ملی آنان به شمار میرود. موسیقی شناسان ارمنی ، استناد به شواهد تاریخی و دادههای باستانشناسی قدمت این ساز را به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد و تاریخ موسیقی دودوک ارمنی را به دوران پادشاهی تیگران بزرگ در سرزمین کوهستانی ارمنستان دانستهاند ؛ ولی دانشمندان غربی قدمت این ساز را ۱۵۰۰ سال پیش میدانند .
شمشال
شِمشال نوعی ساز بادی و گونهای نی فلزی است و از سازهای قدیمی و نسبتا مقدس در منطقهٔ کردستان بهشمار میرود . از قدیمیترین و رایجترین سازهای کردستان، شمشال است که در واقع همان نیِ چوپان است و مقامها و نواهای محلی با آن اجرا میشود . شمشال در مراسم عروسی و شادی همراه با آواز و گاهی هم با همراهی تنبک و دف یا بهصورت تکنوازی بهکار میرود . این ساز در عزا نیز کاربرد دارد . قادر عبداللهزاده مشهور به "قاله مهره"از نوازندهگان مشهور این نوع ساز در میان کُردها بود .
قوشمه
قوشمه یکی از سازهای بادی و محلی شمال خراسان (بجنورد - قوچان - اسفراین - شیروان - آشخانه - فاروج) میباشد . این ساز از دو استخوان متصل به طول ۲۰ سانتیمتر که در کنار هم چسبیدهاند، تشکیل شده است . قشمه دارای هفت ، شش یا پنج سوراخ در روی ساز میباشد و فاقد سوراخ پشتی است . کاملترین نوع آن قوشمهی هفت سوراخ است که با دارایی یک اکتاو کامل ، میتواند هفت نت اصلی را بنوازد .
نی
نی یا نی هفت بند از سازهای بادی ایرانی است و از دسته سازهای بدون زبانه است . ساز نی قابل کوک نبوده و نوازنده در همنوازیها و تکنوازیها از انواع مختلف نی استفاده میکند . وسعت صدای نی دو اکتاو و نیم است و در انواع آن با کوکهای متفاوت ، فاقد یک تا دو نت است . مانند نی «لا کوک» که فاقد نت دو ، نی «سل کوک» فاقد نت سی بمل و نی «فا کوک» فاقد نت لا بمل است . نی از سازهای محلی است و در اکثر نقاط ایران وجود دارد .
فلوت ریکوردر
فلوت ریکوردر (به انگلیسی: Recorder) نام سازی بادی چوبی ، از خانودهٔ فلوت است . این ساز در محدودههای صوتی سوپرانو ، آلتو ، تنور و باس در دو اکتاو و نیم موجود است . امروزه سوراخهای این ساز به دو نوع ریکوردر باروک و ریکوردر جِرمن طراحی میشود . این دو نوع ریکوردر ، انگشت گذاریهای متفاوتی دارند . ریکوردر یک ساز مناسب برای آموزش موسیقی به کودکان است .
کلارینت
کلارینت یکی از سازهای بادی قمیشی است که انواع حرفهایاش معمولاً از چوب سیاه آفریقایی ساخته میشود . کلارینت یک قمیش ، یک مجرای استوانهای و یک سوراخ تقریباً استوانه ای دارد و از دسته سازهای انتقالی محسوب میشود . به کسی که این ساز را مینوازد، کلارینتیست گفته میشود .
کر آنگله
کُر آنگله (به فرانسوی: cor anglais) سازی بادی و قمیشدار است که از دید شکل و طرز نواختن و صدا بسیار شبیه ابوا است و میتوان آن را ابوای بم دانست . انتهای گلابی شکل و دهنی خمیده آن را از ابوا متمایز میکند . این ساز جز سازهای بادی چوبی دو زبانه است .
قره نی
نوعی کلارینت که توانایی تولید فاصلههای موسیقی شرقی (ربع پرده) را دارد به قرهنی معروف است . واژه قره نی از دو واژه ترکی قره به معنی سیاه و واژه نی پارسی تشکیل شدهاست و روی هم رفته معنی نی سیاه را میدهد .
فلوت پیکلولو
فلوت پیکولو (به ایتالیایی: flauto piccolo) سازی بادی در موسیقی و از خانوادهٔ سازهای بادی چوبی است که اندازهای نسبتاً کوچک و صدایی بسیار ریز دارد . این ساز امروزه در ارکستر نقشی تلفیقی دارد و به همراه سازهای بادی برنجی به کار میرود .
فاگوت
فاگوت (به آلمانی: Fagott) از سازهای بادی چوبی است که قمیش دوزبانهای دارد . صدای این ساز در ناحیهٔ باس است . فاگوت را در کشورهای انگلیسیزبان «باسون» (به انگلیسی: Bassoon) میخوانند . فاگوت (باسون) جزو سازهای بادی چوبی دوزبانه است .
فلوت آلتو
فلوت آلتو (Alto flute) سازی است از خانواده سازهای بادی چوبی و از سازهای ارکستر سمفونیک است . پسوند آلتو به معنای آن است که صدایی بم تر از فلوت دارد .
پن فلوت
پن فلوت، یا موسیقار (Pan Flute, Panpipes) نوعی ساز بادی است که با در کنار هم قرارگرفتن چندین نی به ترتیب اندازه کنار هم ساخته میشود . نام این ساز برگرفته از مجسمه خدای پن، که این ساز را در دست دارد ، برگرفته شدهاست .
بگ پایپ
ساز اسکاتلندی بگ پایپ سازی بادی است كه از زبانههای محصور تشکیل شده كه جريان پيوستهاي از هوا را از يك محفظه ثابت كيسه مانند (bag) کنترل میکند . اگرچه بگپايپهاي بومي اسكاتلند شناختهشدهترين بگپايپها در كشورهاي انگليسيزبان هستند ولي بگپايپها بيش از هزار سال در بخشهاي بزرگي از اروپا ، آفريقاي شمالي و آسياي غربي شامل تركيه و قفقاز و در اطراف خليج فارس نواخته ميشدهاند .
زامپونیا
زامپونیا یا سازدهنی سرخپوستان نوعی فلوت و از سازهای محلی قوم اینکا در آمریکای جنوبی است .
نی انبان
نی انبان یکی از قدیمیترین سازهایی است که در کشورهای زیادی آن را به عنوان ساز اصیل میشناسند ولی شکل ظاهری آن مقداری با هم تفاوت دارد . در زمانهای قدیم مردمی که از جایی به جای دیگر میرفتند ، این ساز را نیز با خود جابهجا میکردند وبا تغییر دادن شکل ظاهری آن ، آن ساز را در منطقهٔ جدید مورد استفاده قرار میدادند و پس از مدتی جز سازهای سنتی آن منطقه درمیآمد . با اینکه این ساز در کشورهای مختلف از نظر شکل و صدا تفاوتهایی دارد ، ولی نمیتوان گفت که مشابه یکدیگر نیستند .
ملودیکا
ملودیکا (به انگلیسی: Melodica)، که با نامهای پیانیکا، هارمونیکای کلیدی یا ملودی هورن نیز شناخته میشود یک ساز از خانوادهٔ سازهای هواصدای آزاد زبانهدار مانند سازدهنی است. این ساز شامل یک صفحه کلید موسیقی در بالا است و توسط دمیدن هوا از طریق دهانهٔ ساز که در کنار آن قرار گرفته نواخته میشود. فشار یکی از کلیدهای صفحه کلید باعث بازشدن مسیر هوای سوراخ متناظر با کلید شده و هوای ورودی باعث به ارتعاش درآمدن زبانه و تولید صدا میشود. حجم صدای این ساز معمولاً دو تا سه اکتاو است. ملودیکا کوچک، سبک و قابل حمل میباشد و در آموزش موسیقی به خصوص در آسیا مشهور است .
ساز دهنی
سازدهنی یا هارمونیکا (به انگلیسی: Harmonica) جزء سازهای بادی است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار میگیرد . تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش میتواند آزادانه حرکت کند . به ارتعاش درآمدن این زبانهها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز میشود .
ساکسیفون
ساکسوفون (به فرانسوی: saxophone) یکی از سازهای بادی است که معمولاً از جنس برنج است و یک قمیش مشابه قمیش کلارینت دارد. مشابه کلارینت، ساکسوفون نیز سوراخهایی دارد که نوازنده از طریق مکانیزمِ کلیدی آنها را میبند. وقتی که نوازنده کلیدی را فشار میدهد یا کلید را رها میکند، به ترتیب صفحه ای روی سوراخها قرار میگیرد یا صفحه از روی سوراخ برداشته میشود. این ساز را آدولف ساکس در دههٔ ۱۸۴۰ اختراع کرد و به نام او «ساکسوفون» نام گرفت . ساکسوفون جزو سازهای بادی چوبیِ تکزبانه است . ساکسوفون انواعی مانند ساکسوفون سوپرانو ، ساکسوفون آلتو و ساکسوفون تنور دارد ، که تفاوت آنها در دامنهٔ صداییِ آنهاست . اگرچه این ساز در اصل برای ارکستر و دستهٔ موزیک نظامی تهیه شد ، ولی امروزه بیشتر در موسیقی جاز و مردمپسند به کار میرود .
انواع ساکسیفون
فلوگل هورن
فلوگلهورن ساز بادی برنجی است و از خانواده شیپور و کورنت است . صدای آن گرمتر و پختهتر ، و بهنظر برخی ، «تیره تر» از کورنت است . در موسیقی جاز نخستین بار مایلز دیویس در آلبوم مایلز اهد این ساز را بکار برد و دیگران مثل کلارک تری و فردی هابارد و چاک مانجیونی این ساز را در آلبومها و کنسرتهای خود نواختهاند .
فرنچ هورن
این ساز در سال ۱۶۵۰ میلادی در فرانسه از روی شیپور شکار ساخته شد واز خانواده سازهای بادی برنجی. است به همین دلیل در کشورهای انگلیسیزبان به فرنچ هورن (شیپور فرانسوی) معروف است ، اگرچه بیشتر نوازندگان آن را فقط هورن مینامند . خود فرانسویها به آن کُر میگویند .
ترومبون
ترومبون (به فرانسوی: trombone) یکی از سازهای بادی (بادی مسی) برنجی است . نام ترومبون از ایتالیائی میآید و به معنی «ترومپت بزرگ» است. ترومبون از دورهٔ رنسانس در موسیقی مذهبی کلیساها بهکار میرفت، ولی در آثار ارکستری چندان رایج نبود. لودویگ فان بتهوون با استفاده از این ساز در موومان آخر سمفونی پنجم خود آن را رایج کرد و بسیاری از آهنگسازان بعد از او به ترومبون نقشی در آثار خود دادند. ترومبون در موسیقی جاز هم بسیار بهکار رفتهاست. از نوازندگان مشهور ترومبون جاز میتوان از گلن میلر، جی جی جانسون، کی وایندینگ و تامی دورسی نام برد .
سوسافون
سوسافون یک ساز بادی از خانوادهٔ بادیهای برنجی است . سوسافون زیرمجموعهٔ توبا محسوب میشود که برای حمل راحتتر در اجراهای سرپا و مارشها ، به جای توبای ارکستر سمفونیک استفاده میگردد و ساختار خاصی دارد. این ساز، دور نوازنده را فرا میگیرد و دهانهٔ خروج صدای آن ، بالای سر نوازنده و رو به جلو است .
ترومپت
ترومپت (به انگلیسی: trumpet) از سازهای بادی برنجی است که در محدودهٔ سوپرانو، زیرترین صدا را در بین سازهای بادی برنجی میتواند تولید کند . ترومپت از دستهٔ سازهای انتقالی است . ترومپت از نظر ظاهر بسیار شبیه به کورنت است. فرق آن با کورنت در لولهٔ آن است که در بیشترِ طولِ خود ، قطری یکسان دارد . ترومپت در انواع موسیقیها، مانند موسیقی کلاسیک، موسیقی جاز، و موسیقی پاپ بهکار میرود .
توبا
توبا (به فرانسوی و انگلیسی: tuba) از سازهای بادی برنجی است . این ساز نسبتاً جدید است و در قرن نوزدهم به مجموعه سازهای ارکستر افزوده شدهاست . مهمترین نقشی که به این ساز در آثار موسیقی سمفونیک داده شده ، در سمفونی فانتاستیک اثر هکتور برلیوز بودهاست . شکل دیگر این ساز بهصورت (توبا تِنور) یا (یوفونیوم) است . چگونگی ارتعاش هوا: هوا توسط لبهای نوازنده مرتعش میشود .
ثبت کلمه عبور خود را فراموش کردهاید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.